İspanya’da 122 milyon yıl önce dolaşan dev Titanosaurun keşfi: Dinozorların evrim hikayesine ışık tutuyor

Yeni tanımlanan titanosaur türü Garumbatitan morellensis, şu an İspanya olarak bilinen yerde yaklaşık 122 milyon yıl önce dolaşıyordu, yeni fosiller gösteriyor. Kemiklerinin sıradışı şekli, yeni tanımlanan bu “titan”ın oldukça ilkel olduğunu gösteriyor ve bu, bu devasa boyunlu dinozorların evrimini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.

Yeni tanımlanan tür, Garumbatitan morellensis adını taşıyor ve 2005 ile 2008 yılları arasında Morella şehrine yakın Sant Antoni de la Vespa fosil sahasındaki kazılarda bulundu. Araştırmacılar, bu sahada en az üç bireye ait kalıntıları ortaya çıkardılar, bunlar arasında devasa omurlar, uzun bacak kemikleri ve iki neredeyse tamamlayıcı ayak kemik seti bulunuyordu, ki bu sauroplar için son derece nadir bir bulgu. Bu fosiller, erken Kretase dönemine, yani 145 milyon ile 66 milyon yıl öncesine tarihleniyor.

Araştırmacılar, G. morellensis’i, 28 Eylül tarihinde Zoological Journal of the Linnean Society’de yayımlanan yeni bir çalışmada tanımladılar.

Sauropodlar, Diplodocus ve Brachiosaurus gibi uzun boyunlu ve kuyruklu, dört bacaklı otçul dinozorlardır ve devasa boyutlara ulaşabilirlerdi. G. morellensis ise titanosaur adı verilen bir sauropod alt grubuna aitti ve bu, en büyük sauropodlardı ve dinozorları öldüren asteroidin yaklaşık 66 milyon yıl önce çarpmasıyla hayatta kalan tek soydu.

Mevcut kemiklere dayanarak, araştırmacılar tam olarak G. morellensis’in ne kadar büyük olabileceğini söyleyemiyorlar. Ancak bu canlılardan biri, omurlarının bir metreden daha geniş ve femurunun iki metreye kadar ulaşabileceği büyük bir boyutta olduğu için öne çıkıyor.

Bu kemiklerin boyutlarına göre, G. morellensis muhtemelen en azından titanosaurlar için ortalama büyüklüktedir, ki bu genellikle bir basketbol sahası büyüklüğünde olabilirdi.

En büyük adlandırılmış titanosaurlar – ve en büyük dinozorlar – Argentinosaurus huinculensis ve Patagotitan mayorum’dur. Bilim insanları hangi türün daha ağır olduğu konusunda tartışıyor, ancak her ikisi de muhtemelen en az 70 ton ağırlığındaydı. Ancak 2021 yılında, Arjantin’de A. huinculensis ve P. mayorum’dan daha büyük olabilen yeni bir adlandırılmamış titanosaurların kalıntıları bulundu.

Titanosaurlar en ağır sauropodlar olmalarına rağmen, en uzunları değillerdi. Bu unvan muhtemelen “Supersaurus” olarak adlandırılan tanımlanmamış bir sauropod türüne aitti ve 128 feet (39 m) uzunluğundaydı.

Bacak ve ayak kemiklerinin şekli, G. morellensis’in, titanosaurların yanı sıra Brachiosaurus gibi daha uzunluğu olan bazı diğer uzun boyunlu sauropodlar gibi Somphospondyli alt grubunun en ilkel üyelerinden biri olduğunu gösteriyor.

Somphospondyli kalıntıları günümüzün her kıtasında bulunsa da, bu grubun tam olarak nerede ortaya çıktığı hala belirsizdi. Bu ilkel somphospondylanın İspanya’da bulunması, bu grubun ilk kez nerede dolaştığını gösterebilecek bir ipucu sunuyor gibi görünüyor, araştırmacılar öne sürüyorlar. Ancak bu hipotezi kanıtlamak için daha fazla kanıt gerekmektedir.

Çalışma ekibi ayrıca, Sant Antoni de la Vespa’nın yanı sıra İber Yarımadası’ndaki diğer bölgelerin, sauropod evrimi hakkında daha fazla bilgi edinmenin anahtarı olabileceğine inanıyor. 2022 yılında, Portekiz’de Avrupa’nın bilinen en büyük dinozor fosili olabilecek devasa tanımlanmamış bir sauropod kalıntısı keşfedildi, ki bu kalıntı 150 milyon yıl öncesine tarihleniyor.

Yazının orijinali Live Science sitesinden alınmıştır.