MS’in gizemi çözülüyor: 5 bin yıl önceye dayanıyor

Uluslararası araştırmacılar, insan atalarımızı hayvan hastalıklarından koruyan genlerin bugün multipl skleroz (MS) riskini artırdığını buldu. Bu keşif, hastalığın evrimi hakkında yeni bilgiler sunuyor ve MS’in sebepleri ve tedavisi üzerinde etkili olabilir.

MS 5 BİN YIL ÖNCE AVRUPA’YA GELDİ

Güney Avrupa’ya kıyasla, İngiltere ve İskandinavya gibi Kuzeybatı Avrupa ülkelerinde MS vakaları neredeyse iki kat daha fazla. Cambridge, Kopenhag ve Oxford Üniversitelerinden bilim insanları, bu durumu anlamak için yıllar süren arkeolojik çalışmalar yürüttü. MS, bağışıklık sisteminin beyin ve omuriliğe saldırması sonucu ortaya çıkan bir hastalık ve araştırmacılar, bu hastalığa yatkınlığı artıran genlerin, yaklaşık 5 bin yıl önce Yamnaya göçmenleriyle Kuzeybatı Avrupa’ya geldiğini keşfettiler. Bu genler, o dönemde hayvanlardan kaynaklanan hastalıklara karşı koruma sağlayan avantajlı gen varyantlarıydı.

Bu genetik mirasın günümüzde MS gibi otoimmün hastalıklara yatkınlığı artırdığı düşünülüyor. Araştırmacılar, modern bağışıklık sistemlerinin bu tür hastalıklara daha hassas olabileceğini belirtiyor. MS tedavisinde kullanılan ilaçlar, bağışıklık sistemini hedef alırken, bu ilaçların dezavantajı, sistemini çok fazla baskılayarak, hastaların enfeksiyonlarla mücadele etmesini zorlaştırmasıdır. Oxford John Radcliffe Hastanesi’nden Prof. Lars Fugger, “Bağışıklık sistemini yok etmek yerine, onunla dengeli bir nokta bulmalıyız” diyor ve ekibi antik DNA üzerinden diğer hastalıkların tarihçesini de araştırmayı planlıyor. Bu çalışmalar, otizm, ADHD, bipolar bozukluk ve depresyon gibi durumlar hakkında yeni bilgiler ortaya çıkarabilir.

KUZEY AVRUPALILAR NEDEN GÜNEY AVRUPALILARDAN DAHA UZUN?

Yamnaya göçmenlerinin bu farkın nedeni olabileceği düşünülüyor. Genetik risklerin coğrafi dağılımı da dikkat çekici: Kuzey Avrupalılar MS için, Güney Avrupalılar bipolar bozukluk için, Doğu Avrupalılar ise Alzheimer hastalığı ve tip 2 diyabet için daha fazla genetik risk taşıyorlar. Bu araştırma, insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor ve Avrasya’da bulunan binlerce antik iskeletin DNA’sı ile günümüz Avrupalılarının genetik örnekleri karşılaştırıldı. Bu, tarih öncesi avcı-toplayıcı insanların Alzheimer riskini artırdığını, eski çiftçilerin genlerinin ise duygudurum bozukluklarıyla bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar, insanların süt ve süt ürünlerini sindirebilme ve sebze ağırlıklı beslenme yeteneğinin yaklaşık 6 bin yıl önce geliştiğini keşfettiler. Bu, insanların beslenme alışkanlıklarının evriminin de genetik mirasımız üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gösteriyor. Bu bulgular, antik insanların yaşam tarzları ve sağlıkları hakkında daha derin bir anlayış sağlarken, günümüzdeki sağlık sorunlarına tarihsel bir perspektif sunuyor.

Bu kapsamlı araştırma projesi, Avrupa ve Batı Asya’da bulunan arkeolojik insan kalıntılarının genetik bilgilerini modern insanların genleriyle karşılaştırarak, hastalıkların nasıl ve neden evrimleştiğine dair yeni bilgiler sunuyor. Böylece, antik DNA analizleri sayesinde, insan sağlığının geçmişini daha iyi anlamak ve gelecekteki sağlık sorunlarına çözümler geliştirmek için önemli bir adım atılmış oluyor.

MULTİPL SKLEROZ (MS) NEDİR?

Multipl Skleroz (MS), merkezi sinir sisteminde, yani beyin ve omurilikte meydana gelen bir otoimmün hastalıktır. Bu durumda, kişinin bağışıklık sistemi yanlışlıkla kendi vücudunun sağlıklı dokularına saldırır. MS’in karakteristik özelliği, sinir hücrelerini kaplayan ve elektriksel sinyallerin hızlı bir şekilde iletilmesine yardımcı olan miyelin kılıfının zarar görmesidir.

MS’in neden olduğu miyelin hasarı, sinir iletilerinin yavaşlamasına veya tamamen engellenmesine neden olur. Bu durum, çeşitli nörolojik semptomlara ve sorunlara yol açabilir. MS’in belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir ve şunları içerebilir:

1. Motor Kontrolü Sorunları: Kas güçsüzlüğü, koordinasyon ve denge sorunları, titreme ve kas spazmları.
2. Duyusal Belirtiler: Uyuşma, karıncalanma, ağrı, görme sorunları (örneğin, çift görme veya görme kaybı).
3. Yorgunluk ve Enerji Eksikliği: MS hastaları sıklıkla yorgunluk ve enerji eksikliği yaşarlar.
4. Bilişsel ve Duygusal Sorunlar: Konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları, depresyon ve duygusal dalgalanmalar.

Haber Merkezi