1972’de getirilen taşlarla Ay’ın yaşı hesaplandı: 4,46 milyar yıl

İnsanlığın Ay’da son kez yürüdüğü 1972’de Apollo 17 görevi sırasında ABD’li astronotlar Harrison Schmitt ve Eugene Cernan’ın Dünya’ya geri gönderdiği 110,4 kilogram toprak ve kaya örneği 50 yıl sonra önemli bir keşfe yaradı. Schmitt tarafından toplanan iri taneli bir magmatik kaya parçasının içindeki zirkon minerali kristalleri, Ay’ın daha önce düşünülenden yaklaşık 40 milyon yıl daha yaşlı olduğunu ortaya koydu. Yeni bulgular, Ay’ın 4,46 milyar yıl önce, güneş sisteminin doğumundan 110 milyon yıl sonra oluştuğuna işaret ediyor.

MARS BÜYÜKLÜĞÜNDEKİ BİR NESNENİN ÇARPMASIYLA…

Ay’ın oluşumuna ilişkin önde gelen hipotez, güneş sisteminin kaotik erken tarihi sırasında Theia adı verilen Mars büyüklüğünde bir nesnenin ilkel Dünya’ya çarptığı yönünde. Bilim insanları söz konusu cismin magmayı uzaya püskürterek Dünya’nın yörüngesinde dönen ve birleşerek Ay’a dönüşen bir enkaz diski oluşturduğunu düşünüyor. Mineral kristalleri ise ancak magma soğuduktan ve katılaştıktan sonra oluşabildi.

TAŞLAR 51 YIL ÖNCE DÜNYA’YA GETİRİLMİŞTİ

Chicago’daki Field Müzesi’nin kıdemli araştırma müdürü, Chicago Üniversitesi profesörü ve Geochemical Perspectives Letters dergisinde yayınlanan çalışmanın yazarlarından kozmokimyacı Philipp Heck “Bu çalışmanın 51 yıl önce toplanıp Dünya’ya getirilen bir örnek üzerinde yapılmış olması müthiş. O zamanlar atom sondası tomografisi teknolojisi henüz gelişmemişti” dedi ve bilim insanlarının bugün yapılan türde bir analizi o dönemde hayal bile edemeyeceklerini ekledi. Makalenin diğer yazarı Bidong Zhang, “İlginçtir ki, Dünya, Mars ve Ay’da bulunan en eski minerallerin hepsi zirkon kristali” dedi. Bidong,Zirkon’un elmas olmadığı için sonsuza kadar dayanabildiğine dikkat çekti.

SON TEKNOLOJİ KULLANILDI

Zhang liderliğinde 2021 yılında yayınlanan bir çalışmada, kristallerde kaç tane uranyum ve kurşun atomu olduğunu ölçmek için iyon mikroprob analizi adı verilen bir teknik kullanıldı ve radyoaktif uranyumun zaman içinde kurşuna dönüşmesine bağlı olarak zirkonun yaşı hesaplandı. Zirkon kristal yapısında kusurlar varsa kurşun atomlarını içeren potansiyel bir komplikasyon nedeniyle bu yaşın başka bir yöntemle doğrulanması gerekiyordu. Yeni çalışmada, kurşun atomlarını içeren herhangi bir komplikasyon olmadığını belirlemek için atom prob tomografisi kullanıldı ve kristallerin yaşı doğrulandı.

‘AY’IN OLUŞUMU DÜNYA İÇİN ÖNEMLİ, YAŞAM ONDAN SONRA OLUŞTU’

Heck, “Ay’ı oluşturan dev çarpışma Dünya için dehşet verici bir olaydı ve Dünya’nın dönüş hızını değiştirdi” dedi. Söz konusu çarpışmadan sonra Ay’ın Dünya’nın dönme eksenini dengeleme ve Dünya’nın dönme hızını yavaşlatma etkisi olduğunu vurgulayan bilim insanı, “Ay’ın oluşum tarihi önemli çünkü ancak ondan sonra Dünya yaşanabilir bir gezegen haline geldi” ifadelerini kullandı.

Haber Merkezi